Fransa’da yaşayıp henüz Fransızca bilmeyenlerin kanayan yarası: Anlaşabilmek!
Öncelikle şunu belirteyim, “Fransızlar İngilizce biliyor ama anlasa da konuşmuyor yeaa” düşüncesi, kısmen doğru ama her zaman geçerli bir önerme değil. İngilizce bilmekle övünen İskandinavların ve Hollandalıların aksine, her Fransız İngilizce bilecek diye bir durum yok. Şimdi örneklerimle birlikte yazıma devam edeyim.
Fransa’ya taşınmadan önceki turistik ziyaretlerimde, “İngilizce biliyor musunuz?” diye sormanın Fransızcasını öğrenmiştim: Parlez vous anglais? Fakat böyle sormama rağmen, düzgün bir şekilde parle vu angle diyemediğimden midir nedir, yine de saçma durumlarla karşılaştığım oldu. Hatta öyle canım sıkıldı ki, artık insanlarla iletişim kurmaya çalışmayı bırakmıştım. Yardıma ihtiyacım olsa bile, kendi kendime ne anladıysam o şekilde yapmam gereken şeyi yapıyordum.
Sonra iş görüşmeleri esnasında iletişime geçtiğim Fransız çalışanlarla ilginç konuşmalarım oldu. Ne zaman benimle İngilizce konuşsalar, hep çok mahcup bir şekilde “Kusura bakmayın İngilizcem pek iyi değil.”, “İngilizcemi anlayabiliyorsunuzdur umarım?” gibi cümlelere maruz kaldım. Halbuki gayet de güzel konuşuyorlardı.
Bunun üzerine şunu da öğrendiğimde birden aydınlandım: Fransızlar bazen Fransızca yazı yazarken de zorlanıyorlarmış. Yani hiçbir şey tam yazıldığı gibi okunmadığından, bazı istisnai kelimelerin nasıl yazıldığını unutabiliyorlarmış, yazım hatası yapabiliyorlarmış. Bunu lütfen bizim çocuklara düzgün Türkçe öğretemeyişimizle bir tutmayın, Fransızca gerçekten yazımı zor bir dil.
Konuya dönecek olursam, aydınlandım çünkü şunu fark ettim: Fransızlar dilbilgisini aşırı önemsiyor! Bu onlar için her zaman bir angarya olmuş, hep zorlanmışlar ve hayatlarıyla kültürlerinin içine işleyerek çok derin izler bırakmış. Zaten gururlu bir millet görünümü veriyorlar, yani dil konusunu aşırı önemsiyorlar ve bırakın İngilizceyi, Fransızcayı düzgün ve eksiksiz yazıp konuşabilmek onlar için çok önemli.
Doğal olarak, Fransızcayı önemseyen birey konuşmaya çabaladığı diğer dilleri de düzgün konuşabilmeyi çok önemsiyor. Burada bahsettiğim şey Fransızların İngilizleri kendilerinden küçük görmesinden öte bir durum ve tamamen kişisel. Bir nevi biz Türklerin kendi İngilizcesini beğenmeyip konuşmaktan çekinmesi gibi düşünün.
Şu sonuca vardım ki, bir Fransıza yarım yamalak Fransızcayla, İngilizce bilip bilmediğini sorunca iki durum oluşuyor:
- Karşımdaki ne dediğimi anlamıyor 😀 Esasına bakarsanız Fransızca da Çince gibi bir dil, tonlamayı çok çok doğru yapmalısınız ki ana dili Fransızca olan birisi sizi doğru anlayabilsin. Çünkü yazıldığı gibi okunmayan dillerde, kişilerin kelime algısı sadece sese göre şekillendiği için, doğru konuşmazsanız anlamıyorlar. Bu bizim gibi dilleri konuşanların asla tamamen anlamayacağı ve karşımızdakilere deli muamelesi yapacağı bir durum.
- Kişiye İngilizce biliyor musunuz diye Fransızca sorunca, yine biraz gurur yapıp olayı kişiselleştiriyorlar gibime geldi. Yani sanki sorun onlardaymış gibi veya karşımdakini sorguluyormuşum gibi bir gurura kapılıyorlar sanırsam. Bu da İngilizce cevap vermelerini zorlaştırıyor.
Pekii, bu insanlar dil konusunda çok gururlu, parle vu angle diyorum onu diyince de bakmıyorlar, İngilizce konuşturma ihtimalini nasıl yükseltmeyi başardım? İşte bir numaralı yöntem aşağıda geliyor:
Konuşmaya İngilizce başlayıp, önce Fransızca bilmediğim için özür dilemek.
Evet, ben bu sorunu böyle çözdüm! Şimdiye kadarki en verimli geri dönüşü bu şekilde alıyorum. Örneğin, bir mağazaya girdiğimde:
“Bonjour! I’m sorry, I don’t speak French.”
diye muhabbete giriyorum. Şimdiye kadar karşımdaki İngilizce biliyorsa, ya okay dedi ya no problem dedi İngilizceye geçti. Hiç İngilizce bilmeyen tatlı bir abla ise, ne demek istediğimi çözüp el kol ile yine bir şekilde derdimi anlayıp yardımcı olmaya çalıştı.
Bu nedenledir ki, Fransızlar da dahil olmak üzere başka ülkelerde konuya böyle girmek oldukça mantıklı gözüküyor. Öncelikle özür dilemek her zaman karşı tarafı yumuşatmak için geçerli bir yöntem.
İçimizdeki İrlandalı 