Soğuk ve kapalı bir Dublin gününden herkese merhaba!
Bugünkü yazımda, İrlanda’da sahip olacağınız çalışma iznine göre imzalayacağınız sözleşme çeşitlerine, ve buna bağlı olarak nasıl istifa edebileceğiniz hakkında bilgiler vereceğim.
Sözleşmenizin ve oturma izninizin çeşidine göre, istifa etmeniz halinde İrlanda’yı terk etmeniz gereken sonuçlar oluşabilir. Bu nedenle yazımı birebir referans almak yerine, bir ön bilgi kaynağı olarak kullanarak İrlanda’da oturum durumunuzu INIS’e danışmanızı önemle tavsiye ederim. Bunun için durumunuzu İngilizce olmak üzere burghquayregoffice@justice.ie e-posta adresine açıklayıp, işi bırakmanız halinde İrlanda’da oturma izninizin geçerli olup olmayacağını danışabilirsiniz.
1) Çalışma İzni – Sözleşme Çeşitleri
Benim gözlemlediğim kadarıyla, size ait olmayan bir firma adına çalışıyorsanız, üç farklı çalışma düzenine göre nasıl istifa etmeniz gerektiği değişmektedir: Yarı Zamanlı Sözleşmeli Çalışma, Belirli Süreli Sözleşmeli Çalışma, Belirsiz Süreli Sözleşmeli Çalışma.
Yazımda bahsedeceğim bilgiler hakkında daha detaylı ve en güncel bilgiye, aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz:
https://www.citizensinformation.ie/en/employment/types_of_employment/types_of_employment.html
1.1) Yarı Zamanlı Sözleşmeli Çalışma (Stamp 2 ile)
Yarı zamanlı sözleşmeyle bir mağazada, üretim tesisinde veya ofiste çalışıyorsanız, muhtemelen çalıştığınız saat üzerinden maaş alıyorsunuz demektir. Örnek vermek gerekirse, bir restoranda işe başlayacaksanız, size aylık brüt 1600 Euro gibi bir maaş teklif etmezler. Bunun yerine, saatlik 10 Euro maaş teklif ederler. Böyle olmasının sebebi, ne zaman çalışacağınızın belirli olmamasından kaynaklanır. Genellikle haftalık veya aylık planlar halinde hangi günler kaç saat çalışacağınız belirlenir. Bununla birlikte, kimi işletmelerde haftalık veya günlük olarak bile ne zaman işe çağrılacağınız değişkenlik gösterebilir.
Böyle bir işte çalışıyorsanız, istifa edeceğinizi son çalışacağınız günden 1 gün önce bildirmeniz yeterlidir. Genelde böyle işlerde sizi ”casual worker” yani gündelik işçi gibi gösterdikleri için, ve zaten çalıştığınız saat kadar maaş aldığınız için, işten çıkışınız bu kadar kolaydır.
Bir T.C. vatandaşı olarak böyle bir işte çalışıyorsanız, İrlanda’da Stamp 2 öğrenci vizesiyle geldiğinizi var sayarak bunları anlatıyorum. Bunu var sayarsak, işten ayrılmanız oturma izninizi geçersiz kılmaz. Öte yandan diğer sebeplerle (%15’ten fazla derslere devamsızlık, vaktinde oturma iznini yenilememek, adli bir suç işlemek vb.) oturma izniniz elinizden alınırsa, bu işte çalışıyor olmanız size İrlanda’da yaşamaya devam etme hakkı tanımaz.
İstifa ederken çok basit bir not yazdırıp istifa etmenizi sağlarlar diye düşünüyorum, ancak bir dilekçeye ihtiyacınız olursa, yazımın 2. bölümündeki taslağı kullanabilirsiniz.
1.2) Belirli Süreli Sözleşmeli Çalışma (Stamp 1G, Stamp 4 veya vatandaşlık ile)
Baştan belirteyim, İrlanda’da belirli süreli bir sözleşmeye normalde Stamp 4 kalıcı oturma iznine sahipseniz veya AB üyesi bir ülkeden pasaportunuz varsa imza atabilirsiniz. AB vatandaşı değilseniz, Stamp 4 kalıcı oturma iznine sahip olabilmeniz için bir AB vatandaşıyla evli olmanız veya 3. maddede belirteceğim sözleşmeyle, aşağıdaki sürelerde çalışmış olmanız gerekiyor ki size kalıcı oturma izni tanısınlar:
– Critical Skills Work Permit tipindeki çalışma izniyle en az 2 yıl sürekli çalışmış olmak
– General Work Permit tipindeki çalışma izniyle en az 4 yıl sürekli çalışmış olmak
Belirli süreli sözleşmeyle çalışılan işlerde haftalık maaş alma ihtimaliniz de var, yıllık brüt maaş tanıyan işler de vardır.
Belirli süreli sözleşmeniz en fazla 12 aylık yapıldığından, sözleşmenizde daha uzun süre belirtilmediği sürece, 1 hafta önceden haber vererek işten ayrılabilirsiniz.
İrlanda’da tezli yüksek lisanstan mezun olursanız, 2 kere uzatma hakkıyla birlikte 1 + 1 yıllık Stamp 1G oturma ve çalışma iznine aship olabilirsiniz. Bu da birer yıllık periyotlarla yenilendiği için, sizi işe alan firma en fazla 12 aylık sözleşme yapabileceğinden, yine yukarıdaki kurallara tabi oluyorsunuz.
Stamp 1G‘nizi kullanırken dikkat etmeniz gereken en önemli konu, girdiğiniz işin Critical Skills‘e uygun olup olmadığı. Neden? Çünkü Critical Skills gerektiren bir işe başlarsanız, 2 yıllık Stamp 1G’niz bittiğinde, ya doğrudan Stamp 4 alabilirsiniz ya da 4 yıl yerine sadece 2 yıl daha çalışıp Stamp 4 alabilirsiniz. Bunlar çok gri noktalar olduğu için her iki ihtimali de yazdım, sonra bana kızmayın 😀
Belirli süreli sözleşmeyle İrlanda’da çalışabiliyorsanız, oturma izniniz kendi üzerinize demektir. Çalıştığınız işten istifa etseniz bile, mevcut oturma izninizin çeşidine / süresine göre İrlanda’da yaşamaya devam edebilirsiniz.
1.3) Belirsiz Süreli Sözleşmeli Çalışma (Stamp 1, Stamp 4 veya vatandaşlık ile)
Stamp 4 ve AB vatandaşlığı veya AB vatandaşı eşi olma durumundan burada tekrar bahsetmeyeceğim. Doğrudan Stamp 1 ile bu sözleşmeyi imzalıyorsanız, çalışacağınız şirket size baştan sponsor olmuş demektir. Sözleşmenizin bitiş süresi olmadığından, siz istifa edene kadar çalışmaya devam edebilirsiniz. İşten ayrılmanızın ardından işvereninizin ve sizin Revenue (İrlanda SGK’sı) birimine iş akdinin feshini 28 gün içinde bildirmeniz gerekir. Bu bildirim çalışma izninizi geçersiz kılacağından, oturma izninizi de geçersiz kılar. Sonuçta, son çalışma gününüzden itibaren 1 ay içinde İrlanda’yı terk etmeniz gerekir.
Sözleşmenizde aksi belirtilmediyse, deneme süresinin bitişinin ardından, 2 yıl çalışma süresine kadar 1 hafta, 2-5 yıl arası 2 hafta ihbar süresiyle işten ayrılabilirsiniz. Sözleşmenizde daha yüksek bir ihbar süresi tanımlandıysa, yüksek olan sürede ihbar vermeniz gerekir. Örneğin, sözleşmenizde ihbar süresi 1 ay olarak tanımlandıysa, siz de 8 aydır çalışıyorsanız, 1 hafta değil, 1 ay önceden istifanızı vermelisiniz.
Bu noktada ilginç bir bilgi vermek isterim: İrlanda’da deneme süresi maalesef 6 ay. Yine maalesef, şirketinizin politikasına bağlı olarak, deneme süresi bitmeden özel sağlık sigortası gibi şirket imkanlarından yararlanamayabilirsiniz.
Belirsiz süreli sözleşmenizi feshediyorsanız, mutlaka 2. bölümdeki gibi bir istifa dilekçesini, yöneticinize (line manager) hitaben imzalı olarak bildirmeniz gerekir.
2) İşten Ayrılma Dilekçesi
Dilekçe örneğini aşağıdan indirebilirsiniz. Dosya içinde gerekli açıklamaları yaptım.
3) İşten Atılmak / Proje Bitimi (Redundancy)
Çalıştığınız şirket, performans düşüklüğü, mobbing gibi sebeplerle sizi işten atarsa, istifa etmiş gibi yasalara tabii olursunuz ve yine 1 ay içinde İrlanda’yı terk etmeniz gerekir.
Öte yandan, proje bitimi, çalıştığınız şirketin batması gibi size bağlı olmayan nedenlerle işten ayrılmak durumunda kalırsanız, sanırım 6 aya kadar daha İrlanda’da kalma hakkınız bulunuyor. Bu çok şükür başıma gelmediği için detaylarını bilmediğimden net konuşamayacağım. Kendiniz araştırmak isterseniz, aşağıdaki sayfaların Losing your job bölümlerinde detaylı bilgi yazıyor. İşinizi kaybetmek burada anlattığım olay, lütfen istifa etmekle karıştırmayın. İstifa edince resign anlamına geliyor, işinizi kaybetmiş sayılmıyorsunuz. Çünkü kendiniz istifa ettiniz 😀
Critical Skills için:
General Permit için:
İçimizdeki İrlandalı 
“İrlanda’daki Çalışma İzni Çeşitleri ve Çalıştığınız İşten İstifa Etmek / Atılmak” için 2 yorum